KIRSAL KALKINMA YATIRIMLARININ DESTEKLENMESİ PROGRAMI KAPSAMINDA ALINAN HİBE DESTEKLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ
KIRSAL KALKINMA YATIRIMLARININ DESTEKLENMESİ PROGRAMI KAPSAMINDA ALINAN HİBE DESTEKLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ hk.
Özelge: IPA Çerçeve Anlaşması kapsamında alınan hibelerin vergilendirilmesi ve Tek Düzen Hesap Planı çerçevesinde hangi hesapta izleneceği hk. Sayı: B.07.1.GİB.4.06.18.02-105[2016-556]-213577 Tarih: 01/06/2018 T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI (Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü)
Sayı : 27575268-105[2016-556]-213577
01.06.2018 Konu : IPA Çerçeve Anlaşması kapsamında alınan hibelerin vergilendirilmesi ve Tek Düzen Hesap Planı çerçevesinde hangi hesapta izleneceği hk. İlgide kayıtlı özelge talep formunuz ve eklerinde; - Şirketinizin her nevi füze, roket, güdümlü mühimmat imali ve benzeri faaliyetleri yürüttüğü, - IPA Çerçeve Anlaşması kapsamında birlik yüklenicisi olarak imzalamış olduğunuz sözleşmeye istinaden Avrupa Komisyonundan hibe almaya hak kazanıldığı ve alınacak hibenin bir kısmının, kurumunuzun Ar-Ge merkezinde yürütülen projesi için kullanılacağı; kalan kısmının ise Ar-Ge projesiyle ilgisinin bulunmayacağı, - Alınan hibe ile yapılacak harcamaların, sözleşmede belirlenen harcama tutarının altında kalması durumunda bakiye kalan tutarın Avrupa Komisyonuna iade edileceği, - İlgili hibenin özel bir fon hesabında takip edilmesi ve harcanmayarak iadesi durumunda öz kaynaklardaki fon bakiyesinin azalacağı, belirtilmiş olup Avrupa Komisyonundan alınan hibenin avans olarak değerlendirilip değerlendirilmeyeceği, avans olmaması durumunda hangi hesaba kayıt yapılması gerekeceği ve söz konusu tutarın 5746 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinde yer alan beş yıllık sürenin ardından gelir hesaplarına intikal ettirilip ettirilmeyeceği hususlarında Başkanlığımız görüşü sorulmuştur. Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinde, kurumlar vergisinin mükelleerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri sa kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı ve sa kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır. Gelir Vergisi Kanununun "Bilanço esasında ticari kazancın tespiti" başlıklı 38 inci maddesinin birinci fıkrasında, bilanço esasına göre ticari kazancın, teşebbüsteki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri arasındaki müspet fark olduğu, bu dönem zarfında sahip veya sahiplerce işletmeye ilave olunan değerlerin bu farktan indirileceği, işletmeden çekilen değerlerin ise farka ilave olunacağı belirtilmiştir. Aynı Kanunun geçici 84 üncü maddesinin birinci fıkrasında, "Avrupa Birliği organlarıyla akdedilen ve usulüne göre yürürlüğe konulan anlaşmalar çerçevesinde proje karşılığı sağlanan hibeler, özel bir fon hesabında tutulur ve gelir olarak dikkate alınmaz. Söz konusu hibelerle gerçekleştirilecek projelere ilişkin olarak bu fondan yapılan harcamalar, gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider ve maliyet olarak dikkate alınmaz. Proje sonunda herhangi bir şekilde harcanmayan ve iade edilmeyen tutarın kalması hâlinde bu tutar gelir kaydedilir." hükmüne yer verilmiştir.
1 Sıra No.lu IPA Çerçeve Anlaşması Genel Tebliği'nin "4.5.3. İstisnanın Uygulanması" başlıklı bölümünde, "Avrupa Birliği organlarıyla akdedilen ve usulüne göre yürürlüğe konulan anlaşmalar çerçevesinde GVK Geçici 84. maddenin yürürlüğe girdiği 18/4/2013 tarihinden itibaren proje karşılığı sağlanan hibelerin, özel bir fon hesabında tutulması ve bu fondan yapılan harcamaların da gider ve maliyet olarak dikkate alınmaması şartıyla, söz konusu hibeler alındığı dönemde gelir olarak değerlendirilmeyecektir. Proje tamamlandığında ise varsa harcanmayan ve iade edilmeyen hibe tutarları gelir olarak dikkate alınacaktır. Bu tarihten önce alınan hibeler ise, ticari kazanç unsuru gelir olarak ve bu hibelerden yapılan harcamalar da niteliğine göre gider veya maliyet olarak dikkate alınacaktır." açıklaması yer almaktadır. 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinde, "(1) Ar-Ge ve tasarım indirimi: Teknoloji merkezi işletmelerinde, Ar-Ge merkezlerinde, kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan veya teknoloji geliştirme projesi anlaşmaları kapsamında uluslararası kurumlardan ya da kamu kurum ve kuruluşlarından Ar-Ge projelerini desteklemek amacıyla fon veya kredi kullanan vakıar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen Ar-Ge ve yenilik projelerinde, rekabet öncesi işbirliği projelerinde ve teknogirişim sermaye desteklerinden yararlananlarca gerçekleştirilen Ar-Ge ve yenilik harcamalarının tamamı ile bu Kanun kapsamında yukarıda sayılan kurum ve kuruluşlar tarafından desteklenen tasarım projelerinde ve tasarım merkezlerinde gerçekleştirilen münhasıran tasarım harcamalarının tamamı, 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesine göre kurum kazancının ve 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesi uyarınca ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapılır. Bakanlar Kurulunca belirlenen kriterleri haiz Ar-Ge merkezlerinde ayrıca o yıl yapılan Ar-Ge ve yenilik harcamalarının bir önceki yıla göre artışının yüzde ellisine kadarı; Bakanlar Kurulunca belirlenen kriterleri haiz tasarım merkezlerinde ayrıca o yıl yapılan tasarım harcamalarının bir önceki yıla göre artışının yüzde ellisine kadarı yukarıdaki esaslar dâhilinde indirim konusu yapılabilir. Belirlenen kriterlere göre kanuni hadler içerisinde oranları ayrı ayrı veya birlikte farklılaştırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. Ayrıca bu harcamalar, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre aktieştirilmek suretiyle amortisman yoluyla itfa edilir, bir iktisadi kıymet oluşmaması halinde ise doğrudan gider yazılır. Kazancın yetersiz olması nedeniyle ilgili hesap döneminde indirim konusu yapılamayan tutar, sonraki hesap dönemlerine devredilir. Devredilen tutarlar, takip eden yıllarda 213 sayılı Kanuna göre her yıl belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınır. (7) Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile tasarım faaliyetlerinde bulunanların; kamu kurum ve kuruluşları, kanunla kurulan veya teknoloji geliştirme projesi anlaşmaları kapsamında uluslararası kurumlardan ya da kamu kurum ve kuruluşlarından Ar-Ge ve yenilik projeleri ile tasarım projelerini desteklemek amacıyla fon veya kredi kullanan vakıar ile uluslararası fonlardan aldıkları destekler özel bir fon hesabında tutulur.
Bu fon, 193 sayılı Kanun ve 5520 sayılı Kanuna göre vergiye tabi kazancın ve ilgili yılda yapılan Ar-Ge veya tasarım harcaması tutarının tespitinde dikkate alınmaz. Bu fonun, elde edildiği hesap dönemini izleyen beş yıl içinde sermayeye ilâve dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilmesi veya işletmeden çekilmesi halinde, zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğratılmış sayılır." hükümleri yer almıştır. Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve Denetim Yönetmeliğinin 33 üncü maddesinde; "(1) Ar-Ge ve yenilik veya tasarım faaliyetlerinde bulunanların, kamu kurum ve kuruluşları, kanunla kurulan veya teknoloji geliştirme projesi anlaşmaları kapsamında uluslararası kurumlardan ya da kamu kurum ve kuruluşlarından Ar-Ge projelerini desteklemek amacıyla fon veya kredi kullanan vakıar ile uluslararası fonlardan aldıkları hibe destekler, desteğin tabi olduğu mevzuat hükümlerine uygun olarak özel bir fonda izlenir. (2) Bu fonda yer alan tutarlar, Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanununa göre vergiye tabi kazancın tespitinde gelir, Ar-Ge ve tasarım indirimi tutarının tespitinde ArGe, yenilik ve tasarım harcaması olarak dikkate alınmaz. (3) Bu fonun elde edildiği hesap dönemini izleyen beş yıl içinde sermayeye ilave dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilmesi veya işletmeden çekilmesi hâlinde, zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler vergi ziyaı cezası ve gecikme faiziyle birlikte işletmeden tahsil edilir. (4) Ar-Ge ve yenilik veya tasarım faaliyetlerinde bulunanların, kamu kurum ve kuruluşları, kanunla kurulan veya teknoloji geliştirme projesi anlaşmaları kapsamında uluslararası kurumlardan ya da kamu kurum ve kuruluşlarından Ar-Ge projelerini desteklemek amacıyla fon veya kredi kullanan vakıar ile uluslararası fonlardan aldıkları geri dönüşlü destekler bu kapsamda değerlendirilmez." açıklamalarına yer verilmiştir. Buna göre; - AB organlarıyla akdedilen ve usulüne göre yürürlüğe konulan anlaşmalar çerçevesinde proje karşılığı sağlanan hibelerin özel bir fon hesabında tutulması ve bu fondan yapılan harcamaların da kurum kazancının tespitinde gider ve maliyet olarak dikkate alınmaması gerekmektedir. Proje tamamlandığında da varsa harcanmayan ve iade edilmeyen hibe tutarları gelir olarak dikkate alınacaktır. Ayrıca, alınan hibe ile yapılacak harcamaların sözleşmede belirlenen harcama tutarının altında kalması durumunda, Avrupa Komisyonuna iade edilen tutarın fon hesabının azaltılması suretiyle düzeltilmesi gerektiği tabiidir. - IPA Çerçeve Anlaşması kapsamında alınacak hibenin bir kısmının kurumunuzun ArGe merkezinde yürütülen projesi kapsamında kullanılması durumunda, bu fondan yapılan harcamalar Ar-Ge indirimi tutarının tespitinde de Ar-Ge ve yenilik harcaması olarak dikkate alınmayacaktır. Diğer taraftan, Avrupa Birliği organlarıyla akdedilen ve usulüne göre yürürlüğe konulan anlaşmalar çerçevesinde proje karşılığı 18.04.2013 tarihinden itibaren sağlanarak özel bir fon hesabında tutulması gereken söz konusu hibelerin; 1 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğinin Muhasebe Usul ve Esasları /V-Tekdüzen Hesap Çerçevesi, Hesap Planı ve Hesap Planı Açıklamaları başlığı altında yer alan C-Hesap Planı Açıklamaları çerçevesinde "549 Özel Fonlar" hesabında takip edilmesi mümkün bulunmaktadır. Bilgi edinilmesini rica ederim.
"Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı Çerçevesinde Tarıma Dayalı Yatırımların Desteklenmesi Tebliği" kapsamında yapılan "….. Ekonomik Yatırımlar" için alınmış olan hibe desteklerinin, Gelir Vergisi Mükellefleri ve de Kurumlar Vergisi Mükellefleri için, gelir olarak dikkate alınıp alınmayacağına ilişkin olarak açıklamalar aşağıda detaylı olarak yapılmıştır.
1. Hibe Yardımlarının Kazancının Tespitinde Dikkate Alınıp Alınmayacağı
5520 sayılı KVK’nun 6 ncı maddesinde; “Kurumlar vergisi, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safî kurum kazancı üzerinden hesaplanır. Safî kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticarî kazanç hakkındaki hükümleri uygulanır. Ziraî faaliyetle uğraşan kurumların bu faaliyetinden doğan kazançlarının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun 59 uncu maddesinin son fıkra hükmü de dikkate alınır”
Diğer taraftan, 193 sayılı GVK’nun 53/1 nci fıkrasında; "Çiftçilerin elde ettikleri zirai kazançlar, bu Kanunun 94 üncü maddesine göre hasılatları üzerinden tevkifat yapılmak suretiyle vergilendirilir. 54 üncü maddede yazılı işletme büyüklüğü ölçülerini aşan çiftçiler ile bir biçerdövere veya bu mahiyetteki bir motorlu araca veya on yaşına kadar ikiden fazla traktöre sahip olan çiftçilerin kazançları gerçek usulde (zirai işletme hesabı veya diledikleri takdirde bilanço esasına göre) tespit olunarak vergilendirilir. Kazançları gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçiler bu kazançları için beyanname vermezler..." hükmü yer almaktadır.
GVK’nun 56/1 nci bendine göre ise; “evvelki yıllardan devredilenler de dahil olmak üzere istihsal olunan, satın alınan veya sair suretlerle elde edilen her türlü zirai mahsullerin satış bedelleri (primler, risturnlar ve benzerleri dahil)” zira işletme hesabına göre hasılat sayılmaktadır.
Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar çerçevesinde; "Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı Çerçevesinde Tarıma Dayalı Yatırımların Desteklenmesi Tebliği" kapsamında yapılan "……. Ekonomik Yatırımlar" için hibe şeklinde sağlanan destek tutarları veya bu mahiyetteki her türlü bağış ve yardımlar, kazancın tespitinde gelir olarak dikkate alınması gerekmektedir. Diğer taraftan alınacak destek tutarları, 1 Sıra No’lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğine göre, "602 Diğer Gelirler" hesabında izlenmesi gerekmektedir.
• 3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun;
-1/1 inci maddesinde, ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde Türkiye'de yapılan teslim ve hizmetlerin KDV'ye tabi olduğu,
- 19/1 inci maddesinde, diğer kanunlardaki vergi muaflık ve istisna hükümlerinin bu vergi bakımından geçersiz olduğu, KDV ye ilişkin istisna ve muafiyetlerin ancak bu Kanuna hüküm eklenmek veya bu Kanunda değişiklik yapılmak suretiyle düzenleneceği, hükme bağlanmıştır.
Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, Kırsal Yatırımların Desteklenmesi Programı kapsamında alınan mal ve hizmetler, KDV' ye tabidir.
2. Hibe Niteliğinde Alınan Tutarların İlgili Sabit Kıymetin Maliyet Bedelinden İndirilip İndirilmeyeceği
176 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde, "Teşvik belgeli sabit yatırımlara, ihtisas kredilerine ve gerçekleşen ihracata, 121 sayılı Kanuna dayanılarak Bakanlar Kurulu'nca çıkarılan kararnameler uyarınca Kaynak Kullanımını Destekleme Fonundan T.C. Merkez Bankasınca destekleme primi ödenmektedir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 262 nci maddesinde ise; "Maliyet bedeli, iktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veyahut değerinin artırılması münasebetiyle yapılan ödemelerle bunlara müteferri bilumum toplamını ifade eder." hükmü yer almaktadır.
Alınan hibe tutarları sonucunda (destek tutarları) sabit yatırım yapılması halinde; sabit yatırımın toplam bedelinden, alınan primin düşülmesinden sonra, kalan değer, sabit yatırımın değeri olarak aktife kaydedilecektir. Aktife kaydedilen bu değer üzerinden amortisman ayrılacak ve bu değer üzerinden de yatırım indiriminden yararlanılacaktır.
Yukarıda yer alan hükümler ve açıklamalar çerçevesinde, isteyen mükellefler, tahakkuk eden hibe tutarını ( destekleme primlerini) , sabit yatırımların maliyet bedelinden indirim konusu yaparak dikkate alabileceği gibi, doğrudan doğruya hasılat olarak da dikkate alabilecektir.
Ayrıca 163 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğine göre; “yatırımların finansmanında kullanılan kredilere ilişkin faiz giderleri ile yurt dışından döviz kredisi ile sabit kıymet ithal edilmesi nedeniyle ortaya çıkan kur farklarının, aktifleştirme tarihine kadar olan kısmının maliyete intikal ettirilmesi, aktifleştirildikten sonraki döneme ilişkin olanların ise seçimlik hak olarak doğrudan gider yazılması veya maliyete intikal ettirilmek suretiyle amortismana tabi tutabileceği” ,
334 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğine göre ise; ”lehe oluşan kur farklarının aktifleştirme işleminin gerçekleştiği dönemin sonuna kadar oluşan kısmının maliyetle ilişkilendirilmesi, aktifleştirildikten sonraki döneme ilişkin olanların ise kambiyo geliri olarak değerlendirilmesi veya maliyetten düşülmek suretiyle amortismana tabi tutabileceği” hüküm altına alınmıştır.
. ÖRNEK UYGULAMALAR Hibe uygulamalarına fikir oluşturmak amacıyla kısaca değindik. Açıklamış olduğumuz hibe uygulamalarının kendi içlerinde özellikli durumları mevcut bulunmaktadır. Bu durumları göz ardı ederek, Muhasebe Uygulamaları Genel Tebliği kapsamında, genel mantığı kavramak amacıyla basit bir örnek uygulama yapalım. Örnek: Atılgan LTD. ŞTİ. 2.000.000 TL bütçeli Ar-ge projesi ile ilgili 2017/Temmuz ayında TÜBİTAK’tan onay almıştır. Onay alınan proje ile ilgili Ar-ge harcamalarına başlanmış, firmaya Ekim 2017’de TÜBİTAK tarafından 500.000 TL hibe şeklinde destek sağlamıştır.
----------------------------------------------…/10/2017/----------------------------
102.BANKALAR 500.000
549. ÖZEL FONLAR 500.000 549.10. Ar-ge hibeleri 500.000
......................................................../............................................
Bu hibe gelir yazılamaz •
KDV ye tabi değildir. •
Kurumlar vergisinde %20 az vergi ödemesi olmuştur.
• Alınan hibe dolayısıyla Atılgan LTD.ŞTİ.’nin fatura düzenlemesine gerek yoktur.
Ayrıca; Yılsonu geldiğinde örneğimizdeki firma Ar-ge projesine konu tüm harcamaları yapmış olarak kabul edersek. • 2.000.000 TL’ lik yıl içinde yapılan Ar-ge harcaması “263.Araştırma ve Geliştirme Giderleri” hesapta takip edilmiş ve hepsinin de Ar-ge indirime konu olduğunu varsayarsak. Hibe olarak alınan 500.000 TL mahsup edilecek ve kurumlar vergisi beyannamesinde (2.000.000- 500.000)1.500.000 TL Ar-ge indirimine konu edilecek ve matrahtan düşülecektir. • 500.000 TL hibenin, 5 yıllık süre (2023 yılı ve sonrası) içerisinde sermayeye ilave dışında, başka bir hesaba nakledilmesi veya ortaklara dağıtılması (gerçek ortaklarda kar dağıtımı %15 stopaj yapılacak) kurumlar vergisi ve vergi zıyaı cezası hesaplanacaktır. 5 yıllık süre bitiminden sonra, ortaklara dağıtılması durumunda gerçek kişi ortaklara %15 stopaj kesintisi yapılacak, kurumlar vergisi ortakları için kesinti yapılmayacaktır. Örnek firmamızın harcama kalemleri içerisinde amortismana tabi iktisadı kıymet alımı olması halinde durum biraz daha farklı olmaktadır. Ar-ge harcamasının konusu; (örneğin: makine alımı ise) amortismana tabi iktisadi kıymet bedeli değil, yıllık olarak ayrılan amortisman tutarı (alınan amortismana tabi iktisadi kıymet yalnızca Ar-ge çalışmalarında kullanılmaktadır) olacaktır. Vergi Usul Kanununun 5024 sayılı Kanunla değişen 315 inci maddesinde “Mükellefler amortismana tabi iktisadi kıymetlerini Maliye Bakanlığının tespit ve ilan edeceği oranlar üzerinden itfa ederler. İlan edilecek oranların tespitinde iktisadi kıymetlerin faydalı ömürleri dikkate alınır.” hükmü bulunmaktadır. Bu hükmün Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden amortismana tabi iktisadi kıymetler için uygulanacak “Faydalı Ömür ve Amortisman Oranları” tespit edilmiş ve bu oranlar 333, 339, 365, 389, 399 ve 406 Sıra No.lu Vergi Usul
HİBE UYGULAMALARI İLE İLGİLİ DİĞER ÖZELLİKLİ DURUMLAR Hibe konusunda bilinmesi gereken diğer özellikli durumları da kısaca değinelim; • Kurumlar vergisi kanunun 19. ve 20. Maddelerinde yer alan şartlar dahilinde işletmelerin devir işlemi olması durumda (özel fon hesabı da devralan işletme bilançosunda aynen yer alacağı için)5 yıl içinde işletmeden çekilmemesi şartının ihlali sayılmaz. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının denetimin de tabi olan “Teknogirişim sermaye desteği” şirketlerinin, Bakanlığın uygun görüşün alınması şartıyla KVK 19/20 Md. göre devir yapılacaktır. Bakanlığın uygun görmemesi durumunda, sermaye desteği şartlarının ihlal edilmiş olacağından, zamanında tahakkuk edilmeyen vergiler/vergi zıyaı cezası ve gecikme faiziyle tahsil edilecektir. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından Maliye Bakanlığının görüşü alınarak 01.01.2012 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere hazırlanan “Teknogirişim Sermaye Desteği Uygulama Usul ve Esasları” nın 28 inci maddesinde ilgili idarenin destek süresinin tamamlanmasından itibaren desteklenen işletmenin faaliyetlerini takip edeceği, desteklenen işletmenin iş planı bitiminden sonra 2 yıl süre ile iş planı kapsamında satın aldığı makine donanım ve sarf malzemesi gibi malzemeleri ilgili idarenin bilgisi dışında devredemeyeceği belirtilmiştir. Buna göre, teknogirişim sermaye desteği kullanılması nedeniyle Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın denetimine tabi olan şirketinizin Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 18,19 ve 20.nci maddelerinde yer alan şartlar dahilinde ... Ltd. Şti.’ne devir işleminin anılan Bakanlıkça uygun görülmesi halinde desteğin yer aldığı özel fon hesabı devralan kurumun bilançosunda aynen yer alacağından bu işlem işletmeden çekiş olarak değerlendirilmeyecektir.
Ancak anılan Bakanlık tarafından bu devir işleminin uygun görülmemesi halinde, desteğin verilmesine ilişkin şartlar ihlal edilmiş olacağından zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler vergi ziyaı cezası ve gecikme faiziyle birlikte tahsil edilecektir. (Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı,2013) • Kurumlar vergisi kanunu kapsamında yapılacak, tür(nevi) değişikliği işlemi de devir olarak değerlendirileceğinden özel fon hesabının işletmeden çekilmemesi şartının ihlali sayılmaz. • Aynı zamanda bu firmaların 5 yıllık süre içerinde tasfiyeye girmemesi, iflas etmemesi, feshedilmemesi, infisah etmemesi gerekmektedir. 5 yıl içinde iflas/tasfiye/feshedilmesi/infisah olması durumunda işletmeden çekiş olarak değerlendirilecek ve zamanında tahakkuk edilmeyen vergiler/vergi ziyaı cezası ve gecikme faiziyle tahsil edilecektir. Bu fonun elde edildiği hesap dönemini izleyen beş yıl içinde sermayeye ilâve dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilmesi veya işletmeden çekilmesi halinde, zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğratılmış sayılacağından, bu işleme ilişkin vergi ziyaı cezası ve gecikme zammı uygulanacağı tabiidir. Bu fonun elde edildiği hesap dönemini izleyen beş yıl içinde, şirketinizin tasfiyeye girmiş olması nedeniyle, söz konusu tutarın işletmeden çekildiğinin kabul edilmesi ve../12/…-31/12/… dönemine ilişkin tasfiye beyannamesinde kurum kazancının tespitinde gelir olarak dikkate alınması gerekmektedir. (İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı,2016) • Kurumlar Vergisi beyannamesinin verilme süresi içerisinde hibe tutarı tam olarak belirlenmesi durumunda Ar-ge harcamaları yapılacak, kesin olarak belli olan hibe tutarı (özel fon hesabına alınan) tüm Ar-ge harcamalarından mahsup edilip, kalan kısım Ar-ge indirimine konu edilecektir. Karşılaşılan diğer bir durum ise; hibe destek tutarı kurumlar vergisi beyannamesi verildikten sonra belli olması ve eksik Ar-ge indirimi yapılması durumunda DÜZELTME beyannamesi ile Ar-ge indiriminden yararlanmak mümkündür. Ar-Ge indirimi hesaplamasında …….. tarafından sağlanan hibe tutarları ile ilgili olarak tahakkuk esasına göre hareket edilmesi, hibe tutarını aşan Ar-Ge harcamalarının ise yapıldığı dönemde Ar-Ge indirime konu edilmesi gerekmektedir.(Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı,2013)
Kamu kurum ve kuruluşları tarafından verilecek hibeler ilgili firmaya bildirildikten sonra muhasebe kayıtlarında tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilecek ve özel fon hesabına konu alınacaktır. Özel fon hesabına alınan tahmini hibe tutarı yıl sonunda yapılan tüm Ar-ge harcamalarından mahsup edilecek ve Ar-ge indirimine konu edilecektir. Ancak bazen kamu kuruluşları tarafından verilen hibe tutarları, taahhüt edilenden az olabilmektedir. Tahakkuk esasına göre Ar-ge indirimi kullanan firma, tahsil ettiği hibe tutar arasında fark varsa ve gerekenden daha az (yani yararlanılamayan) Ar-ge indirimi için, DÜZELTME beyannamesi verilmesi gerekmektedir. Örnek: Eray A.Ş. KOSGEB tarafından onaylanmış bütçeli 1.000.000 TL projesi için, KOSGEB ten 300.000 TL Ekim 2017 de hibe hakkı kazandığı firmaya bildirilmiştir. Ancak Mayıs 2018 225.000 TL olarak hibe tahsil edilmiştir. Ekim 2017 tarihinde tahakkuk esasına (özel fon) muhasebe hesaplarına alındı. 2017 Ar-ge harcamalarından 300.000 TL hibe miktarı düşülerek, Ar-ge indirimi hesaplandı ve 2017 yılı Kurumlar Vergisi beyannamesinde mahsup konusu edildi. Ancak Mayıs 2018 tarihinde hibe tahsilatı 225.000 TL olduğu için (300.000-225.000) 75.000 TL eksik Ar-ge indiriminden yararlanıldığı görüldü ve 2017 yılı KV beyanı için DÜZELTME beyannamesi verilmek suretiyle 75.000 TL indirimden ayrıca yararlanılmıştır. 5. SONUÇ Teknolojik değişiklikler, yenilik ve farkındalık yaratmak gittikçe önemini arttırmaktadır. Ülke ekonomilerini de çok etkileyen bu durum, Ar-ge, yenilik/tasarım faaliyeti yapan işletmeler için, destek/teşvikleri beraberinde getirmektedir. Hibe konusu çeşitli şekillerde/kanunlarda ve uygulamalarda yer bulmuştur. 5746 sayılı Kanun kapsamında olan, kamu kurum ve kuruşları, vakıflar ile uluslararası fonlardan alınan hibeler, genel olarak kurum/ticari kazançları ile ilişkilendirilmeden, ayrı bir hesapta takip edilmesi (ÖZEL FON hesabında), 5 yıl süre ile sermayeye ilavesi dışında herhangi bir suretle başka bir hesaba nakledilmesi veya çekilmesi halinde zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğratılmış sayılır. KVK 19/20. Maddeleri gereği yapılan işletme devirlerinde de bilanço tümüyle devralan işletmeye geçeceği için, özel fon
hesabında 5 yıllık süre ve diğer şartlar aynen geçerli olacaktır. Ancak 5 yıllık süre içinde iflas/tasfiye/feshedilmesi/infisah olması durumunda işletmeden çekiş olarak değerlendirilecek ve zamanında tahakkuk edilmeyen vergiler/ vergi ziyaı cezası ve gecikme faiziyle tahsil edilecektir. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından verilecek hibeler ilgili firmaya bildirildikten sonra muhasebe kayıtlarında tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilecek ve özel fon hesabına konu alınacaktır. Ar-ge indirimde tahakkuk edilen bedeller dikkate alınacaktır. Tahsil edilen hibe tahakkuktan daha farklı bir tutarda olursa düzeltme beyannamesi verilecektir. Alınan hibeler gelir/kurum kazancına dahil edilmeyecektir. Hibe karşılığı yapılan harcama/giderler, Ar-ge harcamalarına dahil edilecek, ancak Ar-ge indirime (hibe tutarı kadar) konu edilmeyecektir.
Saygılarımla,